διαπρεπέστατος των εν Ρωσσία ομογενών Γρηγόριος Γ. Μαρασλής κατάγεται μεν εκ Θράκης της χώρας εκείνης, ήτις ήτο κατά τον Όμηρον το προσφιλές του Άρεως ανδιαίτημα, εγεννήθη δε κατά το 1831 εν Οδησσώ εζ αγαθών και ευγενών γονεών, οίτινες πρότυπον εν τω βίω μάθημα έθεντο να εμπνεύσωσιν εις τον υπό της φύσεως διά πολλών αρετών πεπροικισμένον υιόν γενναία και ελληνοπρεπή φρονήματα. Έχων λοιπόν ο Γ. Μαρασλής ως εφόδιον εν τω βίω επιμεμελημένην οικογενειακήν ανατροφήν και τυχών υγιούς εκπαιδεύσεως εν τω άλλοτε ακμάζοντι εν Οδησσώ Λυκείω Ρισελιέ, ευθύς ως απεδυθή εις τους αγώνας της κοινωνίας και πολιτείας κατέδειξε την γνήσια αυτού καταγωγήν γενόμενος αληθής Άρης, εαν μη εν τω πολέμω, αλλά βεβαίως εν τω πεδίω των αγαθοεργιών. Ευθύς μετά την αποπεράτωσιν των ανωτέρων αυτού σπευδών εν έτη 1850 ο εν πάσι διαπρεπών και προς δράσιν οργών ευσταλής νεανίας διωρίσθη εις διαφόρους δημοσίας θέσεις και εν πάσαις αναδεικνυόμενος ωνομάσθη ταχέως μυστικός αυτοκρατορικός σύμβουλος. Εν έτει δε 1878 παράσχων ήδη, τρανά δείγματα της μετ’ ακαμάτου ζήλου και περινοίας δραστηριότητος αυτού εξελέχθη ομοθυμαδόν δήμαρχος Οδησσού. Περιβεβλημένος το λαμπρόν τούτο και υψηλόν αξίωμα. ο ευπρεπής ομογενής παρέστη κατά την ιεράν στέψιν του αυτοκράτορος Αλεξάνδρου του Γ'.’ εν Μόσχα εν έτει 1883 ότι δια τον ένθερμον αυτού ζηλον και τας αυτοπροαιρέτους υπέρ του κοινού θυσίας ηξιώθη της τε αυτοκρατορικής ευμενείας και των ευλογιών της ιεράς συνόδου. Ως δημόσιος λειτουργός ο φιλότιμος και φιλόκαλος ανήρ ανέπτυξε δαψιλώς πάντα τα εν τη ευγενέι αυτού καρδία εγκεκρυμμένα σπέρματα της αγαθοεργίας. Εκλεχθείς δήμαρχος Οδησσού καθ’ ον χρόνον τα οικονομικά της πόλεως ένεκα του ανατολικού πολίτου και της επι τρία έτη, κατά συνέχειαν ελλειπούς εισοδίας της χώρας ευρίσκοντο εν ελεεινοτάτη κατάσταση ουδόλως εκ τούτων επτοήθη. Εξ εναντίας δε αγαλόμενος ενδομύχως, ότι ευρύ στάδιον ενεργείας ενώπιον αυτού ηνεώχθη και ανενδότως ο ακάμας άνηρ ερναζόμενος κατώρθωσεν εντός ολίγων ετών ου μόνον τα οικονομικά της πόλεως επαισθήτως να βελτιώση, αλλά να δώση εις αυτήν όλως νέαν όψιν και δια των διαφόρων και πολυειδείς ανάγκας εκπληρούντων δημοσίων ιδρυμάτων να καταστήση αυτήν διαπρεπήν μεν εν Ρωσσία, εφάμμιλον δε προς πολλάς ευρωπαϊκάς πρωτευούσας. Τη πρωτοβουλία του εσαεί ενεργού δημάρχου η Οδησσός ευτύχησε ν’ αποκτήστη εν διαστήματι ολίγων ετών πάντα τα στοιχεία πεπολιτισμένης και ευνουμένης πόλεως, ήτοι τροχιοδρόμους, ηλεκτρικόν σταθμόν, δημοτικόν θέατρον αμιλλώμενον προς τα πρώτα εν Εσπερία, νέον σύστημα υδραγωγείων, αγοράν ζωών, μηχανικά πλυντήρια, αίθουσας απολυμάνσεως, δημόσια λουτρά και λαμπρά υδροθεραπευτήρια, νοσοκομεία και ψυχιατρεία, δύο νέα ανώτερα παρθεναγωγεία, πολλά νέα δημοτικά σχολεία, δύο απεράντους αίθουσας δημοσίων αναγνωσμάτων προς ωφέλειαν του λαού, στατιστικόν γραφείον, μικροσκοπικόν και βακτηριολογικόν σταθμόν, παλαίστραν προς χρήσιν της μαθητευούσης νεολαίας, παιδικόν κήπον κ.τ.λ. πάντα δηλά δη τα τεχνικά, εξωραϊστικά εξυγιαντικά και εκπαιδευτικά ιδρύματα , εφ’ οις νυν ως καλλίμορφος κόρη σεμνύεται η Οδησσός και δικαίως νέα Πάλμυρα επονομάζεται.

Αλλ’ ο μεγάθυμος δήμαρχος δεν περιωρίσθη εις την αύξησιν και επωφελή χρήσιν των δημοσίων προσόδων αλλά και του ιδίου πλούτου ουδόλως εφείσατο προς ως οίον τι τελειοτέραν έκπληρωσιν των επιβαλλομμένων αύτω καθηκόντων. Η λαϊκή βιβλιοθήκη, το λαϊκόν αναγνωστήριον, το δημοτικόν σχολείον, το νυκτερινόν άσυλον, τα ευθηνά και, παιδικά εστιατόρια, η κηπουρική σχολή, το γηροκομείον, αί εκκλησίαι πάντα ταύτα και πολλά αλλά ανεγερθέντα ιδία δαπάνη ανομολογούσι και διατρανούσι την γενναιοδωρίαν και ελευθεριότητα του τοις πάσι προσφιλούς δημάρχου, χρησιμεύοντα εν ταύτω και ώς μαρτύριον της άκρας καλαισθησίας και φιλοκαλίας αυτού. Ουδέν δε θαύμα, ότι ο ευγενέστατος δήμαρχος Οδησσού αφιερώσας εαυτόν επι ολόκληρον δεκαεπταετίαν εις την εξυπηρέτησιν των κοινών συμφερόντων επισπάσατο αμέριστον την εκτίμησιν και αγάπην των τε αντιπροσώπων του δήμου και του πλήθους ουδέν θαύμα, ότι το όνομα τοιούτου ανεκτίμητου δημάρχου εγένετο το σύμβολον παντός καλού και αγαθού και ωφελίμου και στενώς συνεδέθη μετά της ιστορίας της πόλεως. Ευτυχεί βεβαίως η πόλις εκείνη, ήτις έχει τοιαύτην κεφαλήν επί κεφαλής των αντιπροσώπων αυτής ευημερεί και ο λαός εκείνος, όστις ποδηγετείται υπό τοιούτου άρχοντος ούτε κόπου, ούτε χρημάτων φειδομένου υπέρ του κοινού αγαθού· διότι ουδείς ποτέ των δεομένων έκρουσε την θύραν της οικίας του δημάρχου και εξήλθεν εξ αυτής κενάς έχων τας χείρας δυσχερές δ’ αποβαίνει να εύρη τις εν Οδησσώ κοινωφελές έργον, ου να μη συμμετέχη κατά ένα ή κατ’ άλλον τρόπον ο συμπαθέστατος Μαρασλής· εκεί όπου δεν επηρκούν τα κοινά χρήματα προσέφερε προθύμως εξ ιδίων προ ούδενος κωλύματος αποχωρών.

Δις μέχρι τούδε εξεδηλώθησαν τα αισθήματα της αγάπης και σεβασμού των τε προυχόντων της πόλεως και του πλήθους προς τον σεβαστόν δήμαρχον, ήτοι κατά την δεκαπενταετηρίδα και μάλιστα κατά την δεκαπενταετηρίδα της δημαρχία αυτού εν έτει 1893. Έπρεπε να ήναί τις αυτόπτης μάρτυς της επί τω ιωβιλαίω του δημάρχου πανηγυριζούσης πόλεως, ίνα κατανοήση οπόσον ούτος τιμάται και αγαπάται υπό πάντων άνευ διακρίσεως θρησκεύματος, κοινωνικής και πολιτικής θέσεως.

Τη 20 Σεπτεμβρίου 1893 έτους από πρωίας ήρξαντο να προέρχονται εις την οικίαν του δημάρχου επιτροπαί των διαφόρων ευεργετικών ιδρυμάτων, άτινα οφειλούσι την ύπαρξιν αυτών εις την γενναιοδωρίαν αυτού, και αντιπρόσωποι των διοικητικών, οικονομικών, δικαστικών, εκπαιδευτικών κ. τ. λ. αρχών, όπως διά ζώσης φωνής συγχαρώσι τω εορτάζοντι και εκφράσωσι τάς διαπύρους ευχάς υπέρ της ευημερίας και μακροβιότητος του τοις πάσιν αγαπητού δημάρχου. Τότε επιτροπή εκ των αντιπροσώπων του δήμου προσήνεγγον αυτώ εικόνα του άγιου Γρηγορίου ως δείγμα της αδελφικής εν Χριστώ μέχρι τάφου αγάπης και ανεκοίνωσεν ότι εν πλήρει συνεδριάσει απεφασίσθη παμψηφεί να κηρυχθή ο ευγενέστατος δήμαρχος έντιμος πολίτης Οδησσού και επ’ ονόματι αυτού να ορισθώσι διαγωνίσματα τίνα προς υποτροφίαν κατά την εκαντονταετιρίδα της πόλεως εν έτει 1894 από της ιδρύσεως αυτής.

Η πληθύς των συγχαρητηρίων δώρων και προσφωνήσεων, των τηλεγραφημάτων και επιστόλων πολλαχόθεν του κράτους απευθυνθέντων κατά την ημέραν εκείνην διετράνωσαν τα αισθήματα της αγάπης και αφοσιώσεως προς τον ερίτιμον δήμαρχον Οδησσού και ημέτερον μεγαλώνυμον συμπολίτην Κ. Γρ. Μαρασλήν απάσης της υπ αυτού ευεργεθείσης πόλεως.

Και τοιούτος μέν ανιεδείχθει ο Γ. Μαρασλής, ως δήμαρχος κρινόμενος. Αλλά και ως Έλλην εν σχίσει προς την ενταύθα ελληνικών παροικίαν είναι πλείστων εγνωμιών άξιος και μεγάθυμος ανήρ.

Εν πρώτοις μεν κατώρθωσεν ως εκ των μέσων, άτινα κέκτηται, ν’ αναγνωρισθή άνευ δυσχερειών αυτοκρατορικώ διατάγματι η από ετών υφιστάμενη ελληνική κοινότης είτα δε, αφ’ ότου εγένετο δήμαρχος ουδέποτε έπαυσεν υποστηρίζων λόγω τε και έργω τα συμφέροντα και συντελών εις, την παγίωσιν και ευόδωσιν αυτής. Και προ τίνων μεν ετών προς αύξησιν των πόρων της κοινόττηος εδωρήσατο αυτή ολόκληρον πολύτιμον οικίαν εφέτος δε κατά την εορτήν της εικοσιπενταετηρίδος της κοινότητος εγένετο τα εγκαίνια του ελληνικού γηροκομείου, ανεγερθέντος αναλώμασι του επιτίμου δια βίου αυτής προέδρου.

Το ευεργετικόν τούτο και καθαρώς ελληνικόν ίδρυμα, εν ω ευρίσκουσιν άσυλον οι εν ταις τρικυμίαις του βίου ναυαγήσαντες και υπό του πανααμάτερος χρόνου δαμασθέντες ημετέροι συμπολίται, καταδεικνύει, οπόσον είνε ερριζωμένον εν τη καρδία του πολυτίμου ομογενούς το αίσθημα της χριστιανική, αγάπης και φιιλανθρωπίας. Διο δικαίως επεσπάσατο την μέχρι λατρείας αφοσίωσιν απάντων των μελών της κοινότητος. Λίαν δε αξιεπαίνως και το συμβούλιον της κοινότητος κατά την εορτήν του κ. Μαρασλή, περί ης ανωτέρω είπωμεν, έσπευσεν εν σώματι να συγχαρή αύτω εγκαρδίως διερμηνεύσον την γενική χαράν των μελών της κοινότητος και εξέφρασεν εν πάση συγκινήσει τας υπέρ της μακροβιότητος και ευδαιμονίας αυτού ευχάς προς κάυχημα των παροικούντων Ελλήνων και δόξαν την φιλτάτης ημών πατρίδος. Το γεγονός ότι επί ολόκληρον δεκαεπταετίαν Έλλην δήμαρχος τοσούτων επαξίος και επιζήλως εκυβέρνησε την πόλιν εκείνην, ήτις πρώτη φιλοξένως εχαιρέτισε και εγκαρδίως υπεδέχθη εις τας ακάλας αυτής τους άσυλον εις αυτήν ζητήσαντας πατέρας ημών, το ευφρόσυνον τούτο γεγονός εχαρακτήρισε λίαν επιτυχώς το συμβούλιον ως έργον θείας προνοίας, ήτις ηυδόκησεν, ίνα δια των ανεκτιμήτων εκδουλεύσεων του εξοχωτάτου ομογενούς ανδρός εκδηλώθη η προς αυτόν οφειλομένη αυγνωμοσύνη.

Και ταύτα μεν ενδιαφέρουσι μόνον την ενταύθα Ελληνικήν κοινότητα. Αλλ’ ο ευγενέστατος ανήρ δεν ελησμόνησε και την μεγάλην ημών πατρίδα. Πολλάκις μεν μέχρι τούδε άνευ επιδείξεως προσήλθεν επίκουρος εις διάφορα ευεργετικά εν Ελλάδι ιδρύματα, πάντες δ’ εγιγνώσκομεν ότι ελληνικοτάτων αισθημάτων εμφορείται η μεγάλη του ανδρός καρδία και ως εκ τούτου με τα βεβαιότητος ανεμένομεν ευφρόσυνον άγγελμα την Ελλάδα άπασαν ενδιαφερόμενον.

Και δεν ηπατώμεθα.

Μέγα εθνικόν έργον αληθώς παρασκευάζεται αναλώμασι του μεγάλου της Ελλάδος τέκνου όπερ εγένετο ήδη και δια του τύπου γνωστόν.

 Αναλογιζόμενος ερίτιμος ανήρ, ότι το έθνος ημών ουδέποτε θα δυνηθή να λάβη την εμπρέπουσαν θέσιν εν τη χορεία των πεπολιτισμένων εθνών, εφ’ όσον επικρατεί παρ’ ημίν η αμάθεια, η μάλλον η ημιμάθεια, έγνω να θεραπεύση, ει δυνατόν, το κακόν τούτο ριζηδόν. Προς τούτο δε τυχών άριστου Μέντορος απεφάσισε να μεταγγίση την εν Ευρώπη σοφίαν εις την Ελλάδα, ήτοι να χορηγήση τα μέσα, προς εξελλήνισιν των άριστων επιστημονικών συγγραμμάτων πάντων των επί παιδεία διακρινουμένων ξένων εθνών, άναθεις την διεύθυνσιν του εθνωφελούς τούτου και σπουδαιοτάτου έργου εις πεπειραμένας χείρας. Αγήρως η δόξα και άφθιτον το κλέος των τοιαύτην εθνωφελή χρήσιν του πλούτου αυτών ποιουμένων ομογενών ανδρών.

Εν Οδησσώ, κατά Δεκέμβριον του 1896 έτους.

Α.Μ.